Een muzikale lezing door Raj Mohan

Persoon/ Organisatie: Raj Mohan

Mohan was vrijdag 30 november 2018 te gast in het Lalla Rookh Museum en hield een muzikale lezing ‘Trails of Kantráki’s. Hij deelde het advies van Das met het publiek aan de hand van eigen onderzoek in India. Stamboomonderzoek kan vol dilemma’s en valkuilen zitten. “Ik noem het geen georganiseerde misdaad, maar er zijn wel personen en instanties die in georganiseerd verband werken om mensen te misleiden en geld te verdienen.” Zo kun je dorpelingen vinden die graag zeggen dat zij familie zijn, noemt hij als voorbeeld.

Juiste naam en dorp

Een zoektocht op naam kan soms leiden tot het vinden van een heel andere familie. “Het is niet eenvoudig. Bij wie moet je zijn en hoe ga je te werk?”, stelt Mohan retorisch. In de immigratieregisters zijn de contractanten hun voornaam en achternaam vaker omgekeerd opgeschreven, geeft hij aan. Personen gaven in die tijd hun naam op en als achternaam de naam van hun vader. Deze voorouder staat in het dorp weer bekend ‘als zoon of dochter van’. Een ander obstakel is het vinden van het juiste dorp in India, vervolgt Mohan. Het komt vaker voor dat meerdere dorpen dezelfde naam hebben. Om ze van elkaar te onderscheiden – voor de bekendheid wordt de naam van het naastgelegen dorp eraan gekoppeld, legt hij uit.

Dorpen met dezelfde naam

In 2014 trok Mohan samen met zijn vriend Prakash Gobardhan op onderzoek uit naar diens voorouders. Met gegevens uit de database over Gobardhans grootvader, de 18-jarige Ramkishun Gobardhan, kaste ‘murao’ uit het Indiase dorp Belwa in UP (in 1909 in Suriname aangekomen), begon hun zoektocht naar het dorp. Op de kaart van UP komen zeven dorpen met de naam Belwa voor, licht Mohan toe. Later bleek het in hun geval te gaan om Belwa Binoohni – Belwa naast het dorp Binoohni.

Bij de ADM, waar een deel van de oude registers zijn opgeslagen is gevraagd om een ‘uittreksel/certificaat op naam overgrootvader Chhedi, zoon van Parbhu – de vader van Ramkishun. In de archieven vonden de ambtenaren verschillende Chhedi’s, maar zij waren niet van de kaste ‘murao’. Hier deed Das, hoofd-ADM het advies om de zeven Belwa’s te bezoeken, eerst te vragen of er personen wonen van die specifieke kaste of sub-kaste en dan het onderzoek te vervolgen op naam. Deze tip bleek voor de twee onderzoekers succesvol te zijn.

Taalbarrière

Ze vonden in het tweede dorp dat ze aandeden de kaste, personen die Chhedi en vader Parbhu hebben gekend. Ze noemden zelf namen van andere personen en familieleden, die bekend waren bij Gobardhan. De communicatie met de dorpelingen verliep via een gepensioneerde lokale ambtenaar die vrijwillig zijn diensten aanbood, vertelt Mohan. Want de dorpelingen spreken verschillende dialecten en wie niet-thuis is hierin, kan belangrijke informatie missen of die verkeerd begrijpen.

Met de juiste kaste, namen en het dorp kunnen nazaten de persoonsgegevens van hun voorouders in de officiële registers opzoeken. Maar ook dit is een lang traject. Het gaat om hele oude archieven die vaak niet in het Urdu zijn geschreven, maar soms in het Perzisch (Farsi) – dan heb je iemand nodig die dit machtig is. “Het heeft een maand geduurd om het document te vinden en vertalen in het Hindi.”

Beeld dorpelingen

Mohan gebruikte ondersteund materiaal in zijn presentatie zoals de UP-kaart, gefilmde interviews met ambtenaren en dorpelingen en foto’s en video’s van de dorpen. Het laatste geeft een aardig beeld van hoe die Indiase dorpelingen in de 21ste eeuw leven, wonen en werken – op een suikerriet aanplant. Afwisselend zong hij enkele liederen over de contractarbeiders, onder meer over hun afscheid, verdriet, teleurstelling en hoop.

Immigranten vertrokken vrijwillig

“De reden van vertrek van de immigranten was natuurlijk armoede”, vervolgde Mohan zijn verhaal. De meeste Hindostanen uit eigen beweging op de boot zijn gestapt naar Suriname. Hij vermoedt dit op basis van gesprekken en bevindingen van andere onderzoekers, en noemt als voorbeeld Chan Choennie en Leela Gajadhar Swaroop en auteur Subhash Chandra Kushwaha. De armoede heerste vooral onder de landbouwers. Ze leden onder een het feodale systeem – hiërarchisch belastingstelsel, smeergelden-betalingen en belastingen die plotseling werden opgelegd, afhankelijk van de gemoedstoestand van de landheren.

De zoektocht in 2014 kwam nadat Mohan zijn twijfels had over het verhaal van de ‘gevonden familie en het dorp’, op basis van eerdere zoektochten van de Gobardhans in India. De informatie hadden ze vastgelegd in een familiereünie boekje en Mohan vond daarin enkele hiaten. De familie zet het onderzoek nog steeds voort en bezocht India de afgelopen maanden weer.

Politiepost

Farid Ketwaru, voorzitter van de Nationale Stichting Hindostaanse Immigratie is blij met het advies om op kaste te zoeken. In het Lalla Rookh museum ligt de database met de namen en onderzoekers krijgen assistentie in hun zoektocht. “Wij raden personen aan om met de politiepost te starten en van daaruit het dorp te lokaliseren. Maar deze tip is nieuwe en belangrijk.”

In Suriname staat Ramkishun Gobardhan bekend als de oprichter van de Shri Gobardhan Ghat te Dijkveld. Gegevens over het geloof en de kaste van de Brits-Indische contractanten zijn terugvinden in de Surinaamse database over Hindostaanse immigranten in boekvorm en online.